Covid 19 ve Gebelik

Hepimizin hayatını fazla fazla etkileyen bir süreç Covid 19 pandemisi… Başladığı dönemde belirsizlik, korku, kaygı… Hem de öyle bir kaygı ki neredeyse bilim kurgu filmi tadında… Sokak ortasında ölen insanların servis edildiği haber görüntüleri… Beraberinde de acaba ülkemize gelir mi endişesi… Bütün bu duygu karmaşası içerisindeyken Mart 2020’de tanımlanan ilk olgu ile beraber pandemiye bizim de dahil olmamız.

Aslında çok da bilim kurgu filmi tadında durumlarla karşı karşıya kalmadıysak da maalesef çok ciddi bedeller ödetti bu süreç. Belirsiz başlayan sürecin biraz daha belirli hale geldiği bu dönemde ben de gebelik ve covid 19 ile ilgili ufak bir bilgilendirme yazısı yazmak istedim.

Hamilelikte, bir yanda anne adayında oraya çıkan değişiklikler; bir yanda da eş zamanlı olarak problemsiz gelişmesi beklenen bir sistemin oluşma basamakları, bu süreci çok özel kılmaktadır. Bırakın hasta olmayı, bazen tükettiğimiz bir yemek bile hamilelik sürecinde gerek anne adayında gerekse de gelişmekte olan bebekte, umulmadık değişikliklere yol açabilmekte… Covid-19 ve gebelik üzerindeki temel durum aslında bu hassas dönemde hastalığın ve/veya aşı yaptırmanın veya yaptırmamanın anne adayında ve bebekte ortaya çıkarabileceği olası etkiler üzerinde yoğunlaşmakta. Ancak maalesef, bir yandan da sabit kalmayan virüs yapısı sürecin belirsizliğine tuz biber ekmekte, hepimizi bilimsel tabirlere aşina etmekte… Mutasyon lafını Spiderman’den sonra tekrar tekrar duymamıza neden olan virüsün değişim gösterme (adaptasyon) becerisi… Alfa, delta derken şimdi de gündem olan omicron varyantı ile karşımızda!

Ne olacak, yaşayarak göreceğiz… Peki, hamileyiz ne yapalım… Öncelikle hasta olmayalım :) Yani, sosyal mesafe, maske, el hijyeni dengeli beslenme evet bunları ezberledik biliyorum. Son dönemde biraz rahat olmaya başladık o sebep ile yazıyorum…Nasıl Covid 19 sürecinin ilk başında havaya dezenfektan sıkarak yürümemiz doğru değilse, bu aşamada da süreç bitmiş gibi davranmamız yine doğru değil.

Peki, hasta olduk… Geldiğimiz noktada artık biliyoruz ki maalesef gebe kadınlarda Covid-19 enfeksiyonu gebe olmayan kadınlara kıyasla daha problemli seyredebiliyor ve maalesef hastalık sonrasında, gebeliğe bağlı yüksek tansiyon, gelişme geriliği ve erken doğum gibi durumlarla karşılaşma riskimizi arttırıyor. Hatırlatmakta fayda görüyorum hasta olunca bu bahsettiğim durumlar birebir karşılaşacağız mesajı çıkmamalı; sadece karşı karşıya kalma riskimizin yükseldiğini bilmeli ve buna göre davranmalıyız.

Peki hasta olduğumuz zaman ne yapmalıyız?

Muhakkak hekimimize haber vermeli ve süreci onun yönlendirmelerine göre geçirmeliyiz. Dinlenmeli, bol sıvı almalı, dengeli beslenmeliyiz. Yüksek ateş, öksürük, solunum güçlüğü gibi hallerde muhakkak hekimimize haber vermeliyiz. Hastalık sürecinde anne adayından, anne karnındaki bebeğe hastalık geçiş durumu belirsiz olmak ile beraber, literatürde geçiş varlığını bildiren çok az sayıda olgu bulunmaktadır. Geçiş yolu tam olarak bilinmese de göbek kordonundan bebeğe geçiş ya da anne dışkısında var olan virüs partiküllerinin rahim içerisine direkt ulaşması yolu ile geçiş olabildiği düşünülmektedir. Ancak, normal doğum yapmanın hastalığın bebeğe geçiş riskini arttırmadığı da ayrı bir durumdur.

Hamilelik sürecinde aşı olabilir miyiz?

Güncel bilgiler doğrultusunda gebelik haftamızdan bağımsız bir şekilde aşı olabiliriz.

Hastalığı geçirenler aşı olmalı mı?

Hastalığı geçirmek ile bir bağışıklanma durumu ortaya çıkmakta ama bunun ne kadar süre devam ettiği konusu belirsiz. Genel olarak hastalığın şiddeti ile bağışıklık arasında bir orantı mevcut. Yani şiddetli geçen bir hastalık daha fazla antikor oluşumuna yani bağışıklığa katkı yapıyor. Genel kanı iyileştikten 1-3 ay sonra aşılanmanın başlaması yönünde.

Sonuç olarak belirsizliklerin azalarak devam ettiği pandemi sürecimiz maalesef henüz bitmiş değil. Hastalıktan korunabilmek bu sürecin ana fikrini oluşturuyor bu noktada da aşılanma ve hepimizin artık ezberlediği maske, mesafe, el hijyeni ön plana çıkıyor.

Sağlıklı günler diliyorum

Dr. Ali GEMİCİ

Ankara Aralık, 2021

İletişim opdraligemici@gmail.com